Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Thực hành Tiếng Việt: Đoạn văn diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp

Nội dung tài liệu: Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Thực hành Tiếng Việt: Đoạn văn diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp

1. B1. Chuyển giao nhiệm vụ GV yêu cầu hs đọc phần tri thức TV trong sgk tr. 32, 33. (Thực hành ở nhà) 1/ Gv tổ chức cho hs chơi trò chơi Trí nhớ siêu phàm Nội dung: GV trình chiếu lần lượt 5 câu văn (lộn xộn) trong 1 đoạn văn cụ thể. Hs đọc nhanh và ghi nhớ, sau đó sắp xếp thứ tự các câu văn sao cho hợp lí để hoàn thiện đoạn văn mạch lạc. 2/ Hoàn thiện PHT 1 Đoạn văn mẫu: Hiện nay, tình hình giao thông trên địa bàn thành phố đang có rất nhiều bất cập, đặc biệt là tình trạng ùn tắc giao thông. Đường thường xuyên tắc nghẽn vì những lý do sau: gần trường học, đường tàu chạy qua, trời mưa thường gặp nước, đèn giao thông bị hỏng mà không được can thiệp kịp thời của CSGT, ý thức của người dân...Chống ùn tắc giao thông là vấn đề của toàn xã hội chứ không phải của riêng ngành CSGT. Về lâu dài, nên mở rộng diện tích đất của trung tâm TP.HCM ra ngoại thành, tức là giãn dân ra khỏi khu hành chính trung tâm xuất hiện để thực hiện bài toán trên. Cơ quan hành chính, trường học, bệnh viện nên kéo ra xa khỏi trung tâm. B2: Thực hiện nhiệm vụ 1/ Tham gia trò chơi 2/ Hs xem lại phần tri thức tiếng Việt, đọc kĩ bài tập và hoàn thiện trên PHT B3: Báo cáo, thảo luận Hs trả lời, chia sẻ những điều mình thu nhận được sau khi đọc xong phần tri thức tiếng Việt và chia sẻ với cả lớp. nhận xét, đánh giá phần chia sẻ của bạn B4: Kết luận, nhận định - Nhận xét thái độ học tập và kết quả làm việc của HS. Đoạn văn: .. Câu chủ đề: ... Kiểu Ví Nội dung dụ đoạn văn: Quan trọng hơn cả, tự học còn là một thú vui rất thanh nhã, nó nâng cao tâm hồn ta lên. Ta vui vì thấy khả năng của ta đã thăng tiến và ta giúp đời nhiều hơn trước. Một thầy kí, một bác nông phu, bất kì hạng người nào, nếu chịu học hỏi tìm kiếm, cũng có thể cải thiện phương pháp làm việc của mình, và giảng giải những kinh nghiệm của mình cho người khác. Sau cùng, còn gì vui bằng tìm tòi và khám phá: Đoạn vãn 1 Pát-xơ-tơ (Pasteur), Anh-xơ-tanh (Einstein), hai vợ chồng Kiu-ri diễn dịch (Curie) và hàng trăm nhà bác học khác, suốt đời nghèo nàn mà lúc nào cũng mãn nguyện hơn những vua chúa trên ngai vàng; cả tháng cả năm tự giam trong phòng thí nghiệm, không hề biết những tiêu khiển của người đời mà thấy thời giờ trôi qua vẫn quá mau, là nhờ thú tự học tìm tòi của họ. (Nguyễn Hiến Lê, Tự học – một thú vui bổ ích) Hiện nay, tại một số địa phương, người dân đã hưởng ứng “lối sống Đoạn văn 2 xanh” bằng những hành động thiết thực như tiết kiệm điện, nước, chăm quy nạp sóc và bảo vệ cây xanh. Bên cạnh những hoạt động đó, việc buôn bán
2. và sử dụng thực phẩm an toàn, nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh nơi công cộng, ngăn chặn những hành vi làm ô nhiễm môi trường,... cũng dần được mọi người chú ý thực hiện tích cực hơn. Tóm lại, “lối sống xanh” góp phần 75 nâng cao chất lượng sống, bảo vệ môi trường xung quanh và ngày càng được nhiều người lựa chọn. (Theo Lê Phi Hùng, Xây dựng “lối sống xanh” trong cộng đồng, ngày 09/9/2022) Trong tập “Nhật kí trong tù” (Hồ Chí Minh), có những bài phác họa sơ sài mà chân thực đậm đà, càng tìm hiểu càng thú vị như đang chiêm ngưỡng một bức tranh cổ điển. Có những bài cảnh lồng lộng sinh động như Đoạn văn 3 những tấm thảm thuê nền gấm chỉ vàng. Cũng có những bài làm cho người song đọc nghĩ tới những bức tranh sơn mài thâm trầm, sâu sắc. song (Lê Thị Tú An) Thế đấy, biển luôn luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm, như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, Đoạn văn 4 nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu giận dữ Như một con người biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt, lạnh lung, lúc sôi nổi, hả hê, lúc phối hợp đăm chiêu, gắt gỏng. (Vũ Tú Nam) Kết luận: Đặc điểm của đoạn văn: là đơn vị tạo nên văn bản, thường do nhiêu câu tạo thành, bắt đầu từ chữ viết hoa lùi vào đầu dòng, kết thúc bằng dấu ngắt đoạn. Câu chủ để trong đoạn văn mang nội dung khái quát, thường đứng đầu hoặc cuối đoạn. Dấu hiệu nhận biết Đoạn vãn diễn Đoạn văn Đoạn văn quy nạp Đoạn văn song song dịch phối hợp Câu chủ Câu chủ đề ở cuối Câu chủ đề ở đầu Không có câu chủ đề đề ở đầu đoạn mang ý khái quát đoạn và cuối đoạn các câu còn lại triển được trình bày đi từ các câu triển khai nội dung song song nhau. Mỗi câu trong khai cụ thể ý của câu chủ các ý nhò đến ý lớn, từ đoạn văn nêu một khía cạnh
3. đề, bổ sung, làm rõ cho các ý chi tiết đến ý của chủ đề đoạn văn, làm rõ cho nội dung đoạn văn. câu chủ đề. khái quát. Gv nhận xét câu trả lời của hs và cho học sinh làm các bài tập trong phần thực hành Tiếng Việt. HĐ 2: Luyện tập, vận dụng ( phút) I. BÀI TẬP LUYỆN TẬP a. Mục tiêu: Giúp HS - Vận dụng tri thức Tiếng Việt để thực hành làm các bài tập trong sgk tr 41, 42, 43 d. Tổ chức thực hiện 1. Bài tập 1, 2, 3 B1. Chuyển giao nhiệm vụ GV tổ chức trò chơi Tiếp sức. Thực hiện chia lớp thành 2 đội, các thành viên đọc kĩ thông tin bài tập và thực hiện dán thông tin lên bảng phụ. B2. Thực hiện nhiêm vụ Hs thực hiện theo nhiệm vụ đã phân công B3. Báo cáo thảo luận Đại diện các nhóm sẽ chia sẻ trước lớp sản phẩm của mình, các nhóm khác lắng nghe, nhận xét và góp ý. Thời lượng thực hiện: ... phút B4. Kết luận, nhận định Gv nhận xét phần chia sẻ của học sinh. 1. Bài tập 1: Xác định câu trúc của các đoạn văn sau và tìm câu chủ đề cùa mồi đoạn văn (nếu có và gạch chân dưới câu chủ đề): KIỂU ĐOẠN VĂN ĐOẠN VĂN a. Nhiêu người tin rằng, khi nhìn lên bầu trời và thấy sao băng, nếu nhanh chóng ước một điều gì đó thì điều đó chắc chắn sẽ trở thành sự đoạn văn thật. Một số quan niệm cho rằng, sao băng là một hình tượng đẹp và song song; thường gắn liền với nhiều câu chuyện tình yêu. không có câu chủ đề. (Sao băng là gì và những điểu bạn cấn biết về sao băng?) b. Lúc đầu, mọi người nghĩ rằng chim di cư là để tránh cái lạnh của mùa đông, tuy nhiên, nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng điều này không hoàn toàn đúng. Những nơi mà loài chim này di cư tới so đoạn văn diễn dịch với nơi chúng sinh ra đều có khí hậu ôn đới khá tương đồng tại cùng một thời điểm. Về mặt lí thuyết, nếu chú ng ờ lại nơi được sinh ra vào
4. mùa đông thì điếu kiện khí hậu ớ đó cũng không anh hường nhiều vù chúng vẫn có thể sống sót bình thường. Vậy tại sao chúng vẫn phải thực hiện một hành trình dài để di cư hằng năm? Về vấn đề này, các nhà khoa học vẫn cảm thầy bối rối và chưa thể tìm được câu trá lời. (Những điều bí ấn trong tập tính di cư của các loài chim) c. Một trong những hành động góp phần bảo vệ môi trường là sử dụng các sản phẩm tái chế. Chúng ta có thể tái chế giấy, nhựa, báo, thủy tinh và lon nhôm,... Bằng cách tái chế một nửa số rác thải sinh hoạt, mỗi người có thê giảm khỏang 1,2 tấn khí CO 2, mỗi năm vì việc đốt cháy rác thải lảm tăng mức độ các-bon đi-ô-xít (carbon dioxide) đoạn văn trong khí quyển. Đây là tác nhân chính gây ra hiệu ứng nhà kính và sự phối hợp nóng lên toàn cầu. Vì vậy, con người nên lựa chọn các sản phẩm tái chế để có thể góp phần bảo vệ môi trường. (Theo Lan Anh tổng hợp, Mười biện pháp giảm thiểu sự nóng lên của Trái Đất, ngày 9/9/2022) d. Bản đô tư duy có thể đơn giản hoá những thách thức khi bạn viết. Với tư cách là một công cụ có hệ thông kích thích tư duy sáng tạo, bản đô tư duy có thể tổ chức và hệ thống hóa những ý nghĩ lộn xộn, thiếu đoạn văn mạch lạc. Chính vì thế, bản đồ tư duy có thể hỗ trợ bạn xác định cần quy nạp nói những gì và nói như thế nào để được hiệu quả nhất. (1980 Books, ứng dụng bản đó tư duy trong học tập) Bài tập 2 – Thứ tự sắp xếp hợp lí các câu văn để tạo thành một đoạn văn mạch lạc: (3) – (1) – (2). – Kiểu đoạn văn: diễn dịch. Bài tập 3: HS đọc kĩ nội dung của đoạn văn, xác định kiểu đoạn văn để viết câu chủ đề cho phù hợp. Câu chủ đề của HS có thể được đánh giá theo một số tiêu chí như: khái quát được nội dung của toàn đoạn văn; diễn đạt rõ ràng; viết đúng chính tả, ngữ pháp;... Sau đây là một số câu trả lời gợi ý:
5. a: Câu chủ đề gợi ý: (1) Ô nhiễm không khí làm gia tăng các bệnh về da. (2) Không khí là một trong những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến làn da của bạn. b. Câu chủ đề gợi ý: (1) Vì vậy, con người nên tích cực triển khai các hành động cụ thể để thực hiện việc tiết kiệm năng lượng trong sản xuất và sinh hoạt hằng ngày. (2) Chính vì vậy, chúng ta cần đưa ra các giải pháp để khai thác và sử dụng hóa thạch một cách phù hợp nhất. Trên cơ sở thực hiện nhiệm vụ học tập của bài tập 3, GV có thể nêu vấn đề sau để HS suy nghĩ và trả lời: Từ việc thực hiện bài tập 3, em hãy rút ra những điều cần lưu ý khi viết câu chủ đề (ở cả phương diện nội dung và hình thức) Diễn dịch Quy nạp Nội - mang ý khái quát, ý chung dung Hình - Ở đầu đoạn văn - Ở cuối đoạn văn thức - Trình bày rõ ràng, tránh dài dòng, - Trình bày rõ ràng, tránh dài dòng, xây xây dựng đầy đủ chủ ngữ- vị ngữ dựng đầy đủ chủ ngữ- vị ngữ. Sử dụng các từ nối chỉ kết luận, tổng kết ở đầu câu như: vì vậy, chính vì vậy, tóm lại, Bài tập 4 (Bài tập về nhà) Viết đoạn văn (khoảng sáu đến tám câu) trình bày vai trò của máy vi tính đối với cuộc sống của chúng ta hiện nay. Xác định cấu trúc của đoạn văn đó.
6. Những vấn đề cần lưu ý ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............ ￿￿￿￿￿ Viết đoạn văn (khoảng sáu đến tám câu) trình bày vai trò của máy vi tính đối với cuộc sống của chúng ta hiện nay. Xác định cấu trúc của đoạn văn đó.