Báo cáo Chuyên đề môn Mỹ thuật Lớp 7 - Cách tạo họa tiết giúp học tốt phân môn trang trí - Đoàn Xuân Tuấn

Nội dung tài liệu: Báo cáo Chuyên đề môn Mỹ thuật Lớp 7 - Cách tạo họa tiết giúp học tốt phân môn trang trí - Đoàn Xuân Tuấn

1. chaäm veà moïi maët keå caû khaû naêng hoïc lyù thuyeát laø raát yeáu, khoâng ñaàu tö thôøi gian vaøo quaù trình reøn luyeän baøi taäp, ñeán lôùp vôùi thaùi ñoä thôø ô khoâng maøng ñeán keát quaû neân thöôøng khoâng chuaån bò ñuû duïng cuï hoïc taäp, Trong quá trình giảng dạy tại trường THCS Đại Lào tôi đã tự rút ra một số giải pháp mà giáo viên mỹ thuật có thể thực hiện được trong điều kiện hiện nay đã đáp ứng được yêu cầu đổi mới của bộ môn mỹ thuật. 3. Giải pháp thực hiện: Để học sinh dần dần nắm được các khái niệm và phương pháp tạo họa tiết trang trí. Giáo viên cần có những biện pháp để hướng dẫn học sinh tạo được họa tiết ứng dụng vào bài trang trí tốt hơn. 3.1. Cách tạo họa tiết trang trí. - Lựa chọn hoa, lá mẫu thực Đối với hoa quả phải chọn có hình dáng đẹp. Hình dáng đẹp thể hiện ở chổ có đường nét uốn lượng, hấp hẫn, đơn giản, khúc chiết, mềm mại, trong hình dáng có những đường nét biến dị thay đổi khác nhau tạo nên sự thay đổi dài ngắn trong đường nét, to nhỏ trong hình mảng. Ví dụ: + Các loại hoa: hoa sen, hoa cúc, hoa hướng dương, hoa huệ, hoa chanh, hoa dâm bụt, hoa mướp + Các loại lá: lá khoai lang, đu đủ, mướp, sắn, cúc + Các loại quả: Quả lựu, Na, Dứa + Động vật và các loại chim: Gà, vịt, thỏ, mèo, sóc, ngựa, hưu, nai chim công, hoàng yến, chào mào, bồ câu, bướm, các loài tôm, cá vàng, cá chép -Phương pháp tạo họa tiết: +Bước 1: quan sát nhận xét mẫu thực. Sau khi chọn hoa, lá, quả, động vật thì phải tiến hành quan sát nhận xét chọn những mẫu ưng ý trước khi chép. - Nhận xét đặc điểm và cấu tạo của hoa lá quả , tỉ lệ tổng thể và tỉ lệ từng bộ phận - Hình từng cánh hoa cái lá, cái chung cái riêng. - Dáng thay đổi của hoa lá trên bề mặt và sự đổi chiều trong không gian . + Bước 2: Quy hình dáng chung tổng thể của hoa lá vào hình kỷ hà . + Bước 3: Phân ra từng đoạn, phác các hình kỷ hà nhỏ trong các hình lớn tương ứng với các mảng, các bộ phận chi tiết của hoa lá. Tiến hành phát những hướng lớn của cành hoa hay cái lá, phác hình các bộ phận, chi tiết của hoa lá bằng những nét thẳng, cong đơn giản, tức là phân ra từng bộ phận để phác hình tương ứng theo dạng các hình kỷ hà chi tiết. + Bước 4: tiến hành vẽ hình và hoàn chỉnh hình : - Tiến hành cách điệu : Muốn cách điệu sự vật thì phải nghiên cứu khảo sát hình dạng của nó, phải nắm được bản chất cái đẹp của sự vật một cách sâu sắc với tinh thần nghiên cứu thật sự,
2. sau đó mói tiến hành các bước cách điệu. Có như vậy thì hình vẽ cách điệu mới có diện mạo, có tâm hồn và mới thể hiện được bản chất của sự vật. + Đơn giản họa tiết: Trong quá trình ghi chép chúng ta đã nghiên cứu nắm rõ những nét đặc điểm bản chất của sự vật và đã ghi chép lại hình thể của sự vật đó với một tinh thần đơn giản bước đầu, để tiến hành tạo họa tiết ta phải tiếp tục đơn giản hơn nữa, đơn giản họa tiết trong bước này là vẽ lại hình vật một cách đơn giản bằng đường nét hình mảng kỷ hà. Lược bỏ các chi tiết không cần thiết chỉ giữ lại những nét đặc trưng điển hình của sự vật. + Cách điệu họa tiết: Hình vẽ chúng ta vừa đơn giản nói trên nó chỉ là một mặt cụ thể của hình thức sự vật, trong quá trình nghiên cứu chúng ta đã nắm được những nét đặc điểm của sự vật một cách tổng thể nhiều mặt. Vì vậy đây là bước vận dụng các kiến thức hiểu biết về sự vật và và dựa vào hình vẽ đơn giản tổng quát của bước 1 để tìm và triển khai thêm những đường nét chính phụ có hình tượng trưng chỉ rõ đặc tính bản chất của sự vật đó Việc thêm nét và chi tiết là nhằm mục đích làm rõ ý và nổi bật được đặc điểm của hoa lá thú vật chứ không phải là làm cho rắc rối thêm. + Tìm liên quan bố cục giữa phần chính và phần phụ và điều hòa, phân mảng chính phụ trong toàn bộ hình thể của sự vật, xây dựng các đường nét thăng bằng. Trong cả 3 bước trên người vẽ có thể chọn và vận dụng một trong 2 cách xây dựng bố cục của họa tiết cách điệu hoặc xây dựng theo dáng đăng đối tuyệt đối các thành phần họa tiết hoặc xây dựng một bố cục cách điệu dựa theo hình thái tự nhiên của sự vật. Đối với hoa lá, có thể chỉ cách điệu 1 cái hoa, 1 cái lá song cũng có thể cách điệu 1 cành hoa, lá 3.2.Cách thức tồ chức mốt tiết dạy “D¹y häc nh­ thÕ nµo ®Ó cã hiÖu qu¶” lµ c©u hái lu«n ®Æt ra cho ng­êi gi¸o viªn nãi chung vµ gi¸o viªn mÜ thuËt nãi riªng phải trăn trở. Tr­íc hÕt, ph¶i x¸c ®Þnh râ c«ng viÖc cña gi¸o viªn vµ häc sinh. a) Vai trß cña gi¸o viªn khi d¹y mÜ thuËt - ChuÈn bÞ tranh ¶nh, mÉu vẽ, b¨ng h×nh . - H×nh dung c¸ch tæ chøc bµi d¹y, chuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc - ChuÈn bÞ phiÕu häc tËp cho c¸c nhãm theo tõng néi dung cô thÓ b) NhiÖm vô cña häc sinh - S­u tÇm c¸c tµi liÖu, tranh ¶nh cã liªn quan ®Õn bµi häc. - §äc bµi ë s¸ch gi¸o khoa, xem c¸c h×nh minh ho¹ tr­íc ®Ó n¾m s¬ bé néi dung bµi. - ChuÈn bÞ đầy đủ dụng cụ học tập theo từng nội dung bài học. Ví dụ: Khi hướng dẫn phân môn trang trí. Bài Trang trí đồ vật có dạng hình chữ nhật. Tôi sẽ hướng dẫn cho học sinh phải nhận biết được sự giống nhau và khác nhau giữa trang trí cơ bản và trang trí ứng dụng.
3. : Các bài trang trí tôi sẽ hướng dẫn cho học sinh phải hiểu được trang trí tự do hay trang trí ứng dụng, trang trí cơ bản đều phải có mảng chính, mảng phụ. Mảng chính thường giữa trọng tâm, mảng phục ở xung quanh. : Khi minh họa tôi hướng dẫn cho học sinh trước khi tìm họa thiết phải kẻ đường trục ngang, trục dọc. Tìm hình mảng các hình mảng có diệm tích to, nhỏ khác nhau. Họa tiết chính thường nằm ở trọng tâm , họa tiết nhỏ vể hình họa tiết phụ lớn hơn phải có sự đồng nhất. Tôi thường hướng dẫn học sinh tìm 1/ 4 họa tiết trong các bài trang trí. Phần còn lại các em chép sang hoặc dùng giấy can, vẽ sang. Khi tô màu giáo viên nên hướng dẫn học sinh tô màu họa tiết trước, dùng màu tươi làm rõ trọng tâm. Màu nền tô sau nên dùng mảu đậm (nếu tôi màu họa tiết đậm, tô màu nền nhạt thì phải tô ba, bốn lần mới được làm mất nhiều thời gian) màu ngả về nóng, ngả về lạnh hay kết họp gữi nóng và lạnh tùy vào cảm xúc của học sinh. Phải chú ý tương quan về đậm nhạt và hòa sắc của bài. + Phương pháp làm việc theo nhóm và liên hệ với thực tiễn cuộc sống, phần bài tập học sinh hoạt động cá nhân. Vận dụng kiến thức đã học để tạo được sản phẩm mỹ thuật. + Làm phác thảo đen trắng và phác thảo màu: Khi làm phác thảo đen trắng và phác thảo màu nên tránh các mảng tương phản quá mạnh, các mức thâm độ vừa phải, màu sắc nên ít và đơn giản. + Thực hiện : Thông thường thực hiện với khuôn khổ nhỏ. Mặc khác đây chỉ là bài thực hiện một bài cách điệu riêng rẻ, điều quan trọng hơn là trong quá trình vận dụng đưa họa tiết nào vào thực hiện trong một bố cục trang trí chúng ta còn phải thay đổi phối trí lại cho phù hợp với hình thức và đặc điểm của hình thức trang trí, đó là một việc làm thể hiện thêm tài khéo và năng lực sáng tạo của học sinh. Ngoài ra trong tiết học khi học sinh hoàn thành bài tôi thường cho học sinh dán bài trong lớp học rồi cho các em chọn những bài vẽ đẹp và yêu cầu các em nhận xét. Bên cạnh đó tôi còn cho các em chọn những bài chưa đạt để các em nhận xét rút kinh nghiệm cho bài vẽ sau. Ngoài ra tôi luôn tuyên dương những em có bài vẽ đẹp, động viên góp ý ngay cho một số bài vẽ chưa đạt của các em. 3.3 Ứng dụng CNTT- kết hợp các phương pháp dạy học: Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy môn Mỹ thuật theo định hướng phát triển năng lực của học sinh, chuẩn kiến thức kỹ năng, ngoài ra giáo viên phải phân tích thêm, mở rộng kiến thức, tiết học sẽ thu hút các em học tập sinh động, không bị khô khan nhàm chán của tiết học thường thức, vẽ tranh đề tài, vẽ trang trí trong chương trình Mỹ thuật THCS mà phần lớn giáo viên than phiền. Vì những lý do giáo viên chưa áp dụng CNTT để đưa tranh, ảnh vào phần nội dung vào phân tích, hoặc có phân tích cho học sinh thì chưa sát với nội dung bài học .
4. Hình thành ở học sinh tính tự giác trong học tập, phát triển khả năng độc lập tư duy, suy nghĩ trong sáng tạo. III/ Kết luận – Kiến nghị 1. Kết luận: Qua một thời gian giảng dạy, theo dõi bài vẽ của các em tôi thấy các em đã nhớ cách áp dụng vào bài vẽ của mình không chỉ ở bài cũ mà các bài mới về sau các em vẫn nhớ và làm theo. Các em tiến bộ rõ rệt trong cách sử dụng họa tiết vào bài vẽ trang trí. Sản phẩm của các em được treo ở lớp học để các bạn ngắm nhìn, khen ngợi là động lực để các em cố gắng vẽ đẹp hơn nhiều, hầu như các em luôn muốn vẽ đẹp hơn từ đó tôi thấy bài vẽ các em đã có nhiều họa tiết phong phú và sang tạo. Những biện pháp tôi đã nêu có những, rất nhiều học sinh học tốt hơn thấy rõ. Thông qua thực hành giúp cho học sinh tư duy phá sáng tạo. Việc giảng dạy Mĩ thuật nhằm phát hiện năng khiếu, nuôi dưỡng nhân tài để chuẩn bị cho các em sau này trưởng thành sẽ giúp ích cho xã hội. Ngoài ra còn tạo điều kiện cho các em học tốt các môn học khác. Đồng thời rèn luyện đức tính cần cù, chịu khó, cẩn thận. Giáo dục cho học sinh biết yêu mến, trân trọng, giữ gìn và phát huy tốt truyền thống Mĩ thuật của dân tộc. 2. Kiến nghị: - Nhaø tröôøng caàn ñaàu tö theâm veà trang thieát bò như: Giaù vẽ cho học sinh, tranh, aûnh, tö lieäu, mẫu vật, saùch tham khaûo . Để phoøng hoïc mỹ thuật đảm bảo tiêu chuẩn quy định của Bộ - Báo cáo trên chaéc chaén seõ coøn nhieàu thieáu soùt, cho neân toâi rất mong được BGH nhaø tröôøng cuøng quý Thaày, Coâ giaùo, caùc baïn ñoàng nghieäp thaúng thaén goùp yù ñeå chuyeân ñeà của toâi ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän hôn. Xin chaân thaønh caûm ôn! Bảo Lộc, ngày 15 tháng 10 năm 2021 Người viết Duyệt của tổ trưởng Nguyễn Thị Hoa Đoàn Xuân Tuấn
5. Trường:THCS ĐẠI LÀO Họ và tên giáo viên: Tổ: Xã Hội Đoàn Xuân Tuấn Tuần:21 Soạn ngày: 19/ 2/ 2022 Tiết: 21 Dạy ngày: 23/02/2022 TÊN BÀI DẠY: Bài 23 TRANG TRÍ ĐĨA TRÒN Môn học/Hoạt động giáo dục: Mỹ thuật; lớp: 7a1,7a2,7a3,7a4 Thời gian thực hiện: (1tiêt) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: HS biết sắp xếp hoạ tiết trong trang trí hình tròn. 2. Năng lực: HS có năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực tự quản lý, hợp tác nhóm, năng lực quan sát, khám khá,năng lực biểu đạt, năng lực thực hành, 3. Phẩm chất: HS có phẩm chất tự tin cảm nhận thẩm mĩ tạo được thị hiếu thẩm mĩ lành mạnh và có trách nhiệm với bản thân II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên - Mẫu hình tròn được trang trí đẹp( đĩa tròn, thảm thêu hình tròn..) - Bài vẽ của HS lớp trước. - hình minh hoạ các bước trang trí đĩa tròn. 2. Học sinh: HS chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập: Bút chì, tẩy, compa, màu tự chọn, vở mĩ thuật. III. CÁC PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC -PPDH: Quan sát, vấn đáp, trực quan - Luyện tập, liên hệ thực tiễn cuộc sống -Kĩ thuật dạy học: thảo luận nhóm, cá nhân, dạy học đặt và giải quyết vấn đề IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 1. Hoạt động khởi động a, Mục tiêu: Tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới. b, Nội dung: GV giới thiệu bài mới c, Sản phẩm: HS lắng nghe GV giới thiệu d, Tổ chức thực hiện: - Giới thiệu bài: (1')
6. Đĩa là vật dụng không thể thiếu trong mỗi gia đình, nhất là trong các bữa ăn. Và chúng ta để ý thì thấy trên đĩa có trang trí những hoạ tiết với màu sắc rất đẹp mắt. Nó vừa làm đẹp cho cái đĩa, vừa làm cho bữa ăn thêm ngon miệng hơn. Và hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau học cách trang trí 1 chiếc đĩa tròn. 2. Hoạt động hình thành kiến thức mới Hoạt động của GV- HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: (8') Hướng dẫn quan sát, nhận xét: a, Mục tiêu: giúp học sinh tìm hiểu quan sát, nhận xét các mẫu đĩa GV trưng bày b, Nội dung: quan sát, trực quan, vấn đáp gợi mở, luyện tập. c, Sản phẩm: HS nêu khái quát được bối cảnh xã hội thời Trần d, Tổ chức thực hiện: Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ I. Quan sát, nhận xét Giáo viên nhận xét và chốt kiến thức - Để đựng thức ăn, hoặc chỉ dùng để bày ? Đĩa được sử dụng với mục đích gì? trang trí. - GV cho HS quan sát 2 kiểu đĩa dùng - HS quan sát, phân biệt. để đựng thức ăn và đĩa để trang trí. - Hoạ tiết hoa, lá, chim, thú...đã được - GV giới thiệu một số mẫu đĩa trang trí cách điệu. dạng hình tròn. - Hoạ tiết là hình ảnh phong cảnh, biểu ? Hoạ tiết được sử dụng trong đĩa là trưng (logo)... có thể chụp hoặc tả thực. những hoạ tiết gì? - Khoảng trống trong hình nhiều hơn ? Đối với đĩa treo tường thì người ta diện tích hoạ tiết trang trí. thường dùng hoạ tiết gì? - Màu sắc tổng thể của đĩa là màu sáng ? Tỉ lệ giữa hoạ tiết và khoảng trống nhẹ nhàng, trang nhã, gây cảm giác sạch trong đĩa như thế nào? sẽ ngon miệng. ? Em có nhận xét gì về màu sắc các hoạ - Hoạ tiết trung tâm thường là các hoạ tiết ? tiết chính, nổi rõ. ? Cách sắp xếp hoạ tiết ở trung tâm và - Hoạ tiết xung quanh nhỏ hơn, để tôn xung quanh đĩa như thế nào? thêm cho hoạ tiết ở giữa. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện các yêu cầu của GV Bước 3: Báo cáo thảo luận HS trả lời câu hỏi, HS khác nhận xét Bước 4:Kết luận nhận định Hoạt động 2: (5') Hướng dẫn cách trang trí đĩa a, Mục tiêu: Giúp HS nắm rõ cách trang trí đĩa b, Nội dung: quan sát thực hàng theo các bước. c, Sản phẩm: HS trình bày tranh vẽ theo từng bước tương ứng d, Tổ chức thực hiện Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ II. Cách trang trí ? Có mấy bước? - 3 bước - B1: Vẽ phác khung hình, đường trục. + Vẽ phác khung hình đĩa tròn bằng 2 - B2: Chọn hoạ tiết và sắp xếp (Nếu là đường tròn đồng tâm. Sau đó kẻ trục đối
7. hoạ tiết tự do thì cần đặt cân đối với xứng nhau tùy theo ý định trang trí. tổng thể đĩa). + Tìm và chọn hoạ tiết và sắp xếp. - B3: Vẽ màu. SX theo các nguyên tắc xen kẽ, đối Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ xứng, nhắc lại, dùng các đường trục, HS thực hiện theo yêu cầu của GV đường cong, đờng tròn để chia mảng. Bước 3: Báo cáo, thảo luận SX hoạ tiết tự do , theo nguyên tắc hình - HS trình bày kết quả, HS khác nhận mảng không đều. Có thể sử dụng hoạ xét tiết là những bức tranh phong cảnh , Bước 4: Kết luận nhận định những hình ảnh con vật ngộ nghĩnh... Giáo viên nhận xét và chốt kiến thức + Vẽ màu theo ý thích, chú ý nên chọn những màu nhẹ nhàng, trang nhã. Nên dùng ít màu. Hoạt động 3: (24') Hướng dẫn thực hành a, Mục tiêu: Giúp HS thực hành trang trí đĩa tròn b, Nội dung: quan sát, luyện tập thực hành trang trí đĩa. c, Sản phẩm: HS trình bày đĩa đã trang trí d, Tổ chức thực hiện Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ III. Thực hành - Trang trí một đĩa tròn có đường kính - Trang trí một đĩa tròn có đường kính là khoảng 16cm, vẽ bằng màu tuỳ chọn. 16cm. - GV cho HS xem bài của HS khóa - Dùng loại màu tùy chọn. trước để rút kinh nghiệm. - GV quan sát, hướng dẫn chung và gợi ý riêng cho từng HS. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS thực hành theo yêu cầu giáo viên Bước 3: Báo cáo, thảo luận - HS trình bày kết quả, HS khác nhận xét Bước 4: Kết luận nhận định
8. Giáo viên nhận xét và chốt kiến thức 3. Hoạt động luyện tập( 3’) a) Mục tiêu: Giúp HS củng cố lại kiến thức để trả lời các câu hỏi b) Nội dung:Hs trả lời các câu hỏi c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS d) Tổ chức thực hiện - Đánh giá kết quả học tập của học sinh. - Chọn một số bài làm của hs đã hoàn thành, đạt kq tốt về hình thức, hoạ tiết, cách sx gợi ý để hs khác nhận xét, đánh giá kq về bài của bạn, từ đó nhận xét bài mình, rút kinh nghiệm. - GV khen ngợi những HS tích cực làm bài, nhắc nhở HS chưa tập trung. 4. Hoạt động vận dụng a) Mục tiêu: Giúp những học sinh vận dụng và mở rộng thêm kiến thức của mình. b) Nội dung:Hoạt động cá nhân hoàn thành yêu cầu củ GV c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS d) Tổ chức thực hiện Quan sát hình dáng chiếc đĩa tròn, chất liệu , hoa văn ,họa tiết Trang trí được chiếc đĩa theo ý thích * Hướng dẫn về nhà Em có thể trang trí nhiều chiếc đĩa có hình dáng khác nhau Lựa chọn họa tiết hoa lá , chim thú,người sự vật, phong cảnh - Hoàn thành bài nếu chưa xong, có thể làm bài khác bằng hình thức cắt dán nếu muốn.