Chuyên đề Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám

Nội dung tài liệu: Chuyên đề Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám

1. Chuyên đề:“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, với bản chất là hình thành và phát triển cho các em khả năng làm chủ bản thân, khả năng ứng xử với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống. Đứng trước sự phát triển nhanh chóng của nhiều lĩnh vực xã hội thì giáo dục thời đại mới đã và đang phấn đấu đổi mới về nội dung, chất lượng và phương pháp sao cho đạt được 2 mục tiêu lớn là đào tạo nguồn nhân lực và đào tạo kỹ năng sống cho học sinh. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đạt đuợc của toàn ngành thì gần đây chúng ta thường thấy thực trạng trẻ vị thành niên có su hướng gia tăng về bạo lực học đường, về phạm tội, về liều lĩnh, ứng phó không lành mạnh, dễ mắc các tệ nạn xã hội, sống ích kỷ, vô tâm, khép mình, .Đồng thời rèn kỹ năng thực hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tự phục vụ bản thân cũng là nhu cầu cần thiết Hơn thế nữa đứng trước thềm hội nhập quốc tế đòi hỏi thế hệ trẻ phải tự tin; phải nắm bắt kịp thời các cơ hội cũng như phải có một số kỹ năng: sống khỏe, sống lành mạnh, giỏi lập trình, giỏi tiếng Anh Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giái trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết, tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động đặc biệt trong bối cảnh hiện nay.Nếu không được giáo dục kỹ năng sống thì các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, lối sống ích kỷ, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách. Các môn học trong trường phổ thông đều ít nhiều có khả năng thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, trong đó có bộ môn sinh học. Vấn đề học sinh thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự tin, tự lập, sống ích kỷ, vô tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân đang là những cản trở lớn cho sự phát triển của thanh thiếu niên khiến không ít các bậc cha mẹ phải phiền lòng vì con, trong một xã hội phát triển năng động như hiện nay. Nhiều vị phụ huynh lo lắng trước tình trạng con của mình thiếu tự tin, luôn tỏ ra rụt rè khi có cơ hội thể hiện mình trước đám đông hoặc không biết cách xử lý tình huống dù đơn giản như kêu gọi sự giúp đỡ từ người khác, tìm đường, định hướng, đi xe buýt,... Thêm nữa trước tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng thì kỹ năng tự bảo vệ mình cũng cần được coi trọng khi các nhóm trẻ xấu luôn lấy sức mạnh cơ bắp hoặc đám đông để bắt nạt, ức hiếp các trẻ hiền, ngoan , ít nói.... Nhiều em học sinh có cuộc sống khép kín với thực tại, đắm chìm trong thế giới ảo của Internet của thế giới game,... mà quên đi và đánh mất những cơ hội kết bạn , thể hiện những khả năng tiềm ẩn của mình, lo sợ, rụt rè khi tiếp xúc với cộng đồng, xã hội. Trước những yêu cầu hết sức thiết thực trên, tôi mong muốn chia sẻ cùng đồng nghiệp nhằm đóng góp phần nào kinh nghiệm giáo dục cho con em chúng ta trở thành những con người toàn diện, năng động, sáng tạo hòa nhập cùng cộng đồng, và có ích cho xã hội. Trang 3
2. Chuyên đề:“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. Vì vậy, tôi chọn chuyên đề :“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. 2. Phạm vi nghiên cứu: Nội dung môn sinh học lớp 8, đặc biệt là những bài có nội dung yêu cầu lồng ghép giáo dục kỹ năng sống. 3. Mục đích nghiên cứu: Giúp học sinh có thể ứng xử, ứng phó với những thay đổi của môi trường xã hội và môi trường tự nhiên. Giúp học sinh suy nghĩ tích cực, tự tin dần hình thành kỹ năng ra quyết định và lựa chọn đúng đắn. Tìm ra giải pháp tối ưu trong giảng dạy bài Sinh học 8 có lồng ghép giáo dục kỹ năng sống. PHẦN II. NỘI DUNG: 1. Thực trạng: Giáo dục kỹ năng sống hơn bao giờ hết đã trở thành nhiệm vụ cấp bách không của riêng ai. Việc Giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường đã được chú trọng: Ban giám hiệu nhà trường đã tổ chức các hoạt động cho giáo viên và học sinh trong trường tham gia phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” như: các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao, các hội thi...do nhà trường và liên đội tổ chức diễn ra định kì đã tạo được cho học sinh những kỹ năng sống nhất định. Bên cạnh đó các giáo viên cũng đã lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua môn mình dạy và qua các hoạt động ngoại khóa.Tuy nhiên, khả năng xử lí tình huống của các em học sinh trong trường chưa cao. Có thể nhận thấy điều này khi học sinh còn rụt rè trong giao tiếp, không biết cách giữ gìn vệ sinh cá nhân, không thể xử lí được các vết thương thông thường đúng cách....Giáo dục kỹ năng sống chưa được xem là một môn học ở các cấp học phổ thông mà mới chỉ được lồng ghép trong một số môn học. Thực trạng cho thấy học sinh trong trường ít được quan sát thực tế nên khả năng xử lí tình huống của các em còn rất yếu so với học sinh ở vùng ngoài. Bản thân một số học sinh do chưa được rèn luyện về các kỹ năng nên các em có thái độ không tốt đối với thầy cô. Phụ huynh học sinh đa số là làm vườn nên chưa quan tâm nhiều đến việc giáo dục kỹ năng sống cho các em từ các việc nhỏ vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường xung quanh khu vực gia đình mình sinh sống cũng như các nơi công cộng, giao tiếp với mọi người xung quanh.... Giáo dục kỹ năng sống làm cho mọi người có thói quen, hành vi ứng xử văn minh lịch sự. Điều này phải được hình thành trong một quá trình lâu dài và bắt đầu ngay từ khi còn trong nhà trường. Trang 4
3. Chuyên đề:“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. Về phía học sinh: các em được gia đình nuông chiều quá trở thành các thói quen xấu, khó thay đổi . Rèn luyện KNS ở trường THCS là việc làm nhằm giúp cho HS có thói quen xấu và hành vi tiêu cực trở thành con ngoan , trò giỏi, trở thành người có ích cho gia đình cho xã hội. Do học sinh trong trường đa số là con em đồng bào dân tộc thuộc vùng khó khăn và gia đình làm vườn là chủ yếu nên các em chưa quan tâm đến thế giới xung quanh, chưa có thói quen sống ngăn nắp, vệ sinh. Muốn học sinh hình thành được các thói quen đó phụ thuộc rất nhiều vào nội dung và cách thức giáo dục của giáo viên trong trường. Vì vậy việc “Lồng ghép Giáo dục kỹ năng sống trong môn Sinh học 8” là một điều hết sức cần thiết. 2 Quan niệm về kỹ năng sống: Có nhiều quan niệm khác nhau về kỹ năng sống (KNS) Theo tổ chức y tế thế giới (WHO), KNS là khả năng để có hành vi thích ứng và tích cực, giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hằng ngày. Theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), KNS là cách tiếp cận giúp thay đổi và hình thành hành vi mới, cách tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng và tiếp thu kiến thức hình thành thái độ và kỹ năng. Theo tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa Liên Hợp quốc (UNESCO), KNS gắn liền với 4 trụ cột của giáo dục: + Học để biết: Gồm các kỹ năng tư duy so sánh, phê phán, sáng tạo, ra quyết định giải quyết vấn đề, nhận thức được hậu quả.... + Học làm người: gồm các kỹ năng ứng phó với căng thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin.... + Học để sống với người khác: gồm các kỹ năng như giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông, chia sẻ. + Học để làm: gồm kỹ năng thực hiện công việc và các nhiệm vụ như kỹ năng thực hành – vận dụng, kỹ năng đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm.... Có thể quan niệm kĩ năng sống là năng lực ứng xử tích cực của mỗi người đối với tự nhiên, xã hội và chính mình; Là khả năng tâm lí xã hội của mỗi cá nhân trong hành vi tích cực để xử lí hiệu quả những đòi hỏi, thử thách của cuộc sống. Cũng có quan niệm coi kĩ năng sống: là khả năng thực hiện một hành động hay hoạt động nào đó bằng cách lựa chọn và vận dụng những tri thức, kinh nghiệm đã có để hành động phối hợp với mục đích và điều kiện thực tế Từ những quan niệm trên cho thấy KNS gồm 1 loạt các kỹ năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hằng ngày của con người. Bản chất của KNS là kỹ năng tự quản lí bản thân và kỹ năng xã hội cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả. Nói cách khác, KNS là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, Trang 5
4. Chuyên đề:“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. khả năng ứng xử phù hợp đối với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống. 3. Phân loại kiến thức kỹ năng sống được lồng ghép trong chương trình Sinh học 8: Gồm 3 nhóm chính: - Kỹ năng sống liên quan đến thể chất, sức khỏe. - Kỹ năng sống liên quan đến kiến thức thực tiễn và thực hành. - Kỹ năng sống liên quan đến tỉnh cảm, tỉnh thần. 4. Các loại bài dạy trong chương trình Sinh học 8 có thế lồng ghép giáo dục kỹ năng sống: a/ Kỹ năng sống liên quan đến thể chất, sức khỏe gồm các bài như: - Cấu tạo cơ thể người - Phản xạ - Đông máu và nguyên tắc truyền máu - Vệ sinh hệ tuần hoàn - Vệ sinh hô hấp - Vệ sinh tiêu hóa - Bài vitamin, muối khoáng - Tiêu chuẩn ăn uống - Vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu - Vệ sinh da - Vệ sinh hệ thần kinh - Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết - Các bệnh lây truyền qua đường sinh dục (bệnh tình dục) - Đại dịch AIDS - Thảm họa của loài người b/ Kỹ năng sống liên quan đến kiến thức thực tiễn và thực hành: - Bài phản xạ - Thực hành: Tập sơ cứu và băng bó cho người gãy xương - Thực hành: Sơ cứu cầm máu - Thực hành: Hô hấp nhân tạo - Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện - Hoạt động thần kinh cấp cao ở người - Tuyến sinh dục - Thụ tinh, thụ thai và phát triển của thai c/ Nhóm kĩ năng sống liên quan đến tỉnh cảm, tỉnh thần: Tùy bài mà đưa vào cho phù hợp tránh gượng ép, miễn cưỡng. * Ví dụ: Hoạt động thần kinh cấp cao ở người. 5. Vận dụng kĩ năng sống thông qua bộ môn: Để việc lồng ghép kĩ năng sống thông qua bộ môn sinh học 8 đạt hiệu quả cao, tránh gò bó, ôm đồm đi quá đà ảnh hưởng đến nội dung bài dạy thì đòi hỏi GV cần phải chuẩn bị đầy đủ và đúng các quy trình của một tiết dạy. Khâu dặn dò rất cần Trang 6
5. Chuyên đề:“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. thiết nên giáo viên cần dành thời gian để dặn dò các em. Có dặn đò kĩ các em mới chuẩn bị bài tốt và như thế tiết học mới đạt hiệu quả cao, và khâu chuẩn bị giáo án của giáo viên cũng được đổi mới. GV phải đưa ra các câu hỏi phát huy tính tích cực phù hợp với mọi đối tượng, thực tế, gần gũi với các em thì mới giáo dục kỹ năng sống có kết quả cao. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh được thực hiện xuyên suốt cả năm học, trong chuyên đề này tôi xin nêu ví dụ ở 1 số bài có giáo dục kỹ năng sống. Cụ thể như sau: 5.1 Giáo dục kỹ năng sống liên quan đến thể chất, sức khỏe: a. Kỹ năng liên quan đến xương, khớp: * Ví dụ 1: Bài bộ xương: Ngoài việc khai thác như sách giáo khoa còn đặt các câu hỏi: Vì sao khi sai khớp phải chữa ngay không được để lâu? (để lâu bao khớp không tiết dịch nữa, sau này có chữa khỏi xương vẫn cử động khó khăn). Qua đây ta giáo dục được cho học sinh khi bị sai khớp phải điều trị ngay, không được chần chừ vì như vậy sẽ ảnh hưởng đến việc đi lại. * Ví dụ 2: Bài cấu tạo và tính chất của xương: Thức ăn có liên quan gì đến sự phát triển của xương? Vì sao trẻ em Việt Nam thường mắc bệnh còi xương? Đi, ngồi không đúng tư thế gây ra hậu quả gì? Như vậy thông qua các câu hỏi trên sau khi học sinh trả lời, giáo viên điều chỉnh thành đáp án đúng ta sẽ giáo dục cho học sinh một số kỳ năng như: ăn đủ chất đặc biệt thức ăn giàu canxi; Ngồi học đúng tư thế, lao động, thể dục thể thao vừa sức, thường xuyên tắm nắng vào buổi sáng. b. Kỹ năng về phòng tránh một số bệnh tật thông thường: * Ví dụ: Bài vệ sinh mắt: Tại sao không đọc sách nơi thiếu ánh sáng hay đang đi tàu xe? - Nguyên nhân dẫn đến cận thị? Để không bị cận thị em cần phải làm gì? Qua câu hỏi này giáo dục cho học sinh ngồi học đúng tư thế, đảm bảo khoảng cách giữa mắt và sách, khi xem ti vi không ngồi gần; không đam mề trò chơi điện tử, phải đọc sách nơi có ánh sáng.... - Nêu các cách phòng tránh bệnh đau mắt hột mà em biết? Từ đó giáo dục cho các em không dụi tay bẩn vào mắt, không dùng chung khăn mặt, không tắm sông, thường xuyên rửa mặt bằng nước muối pha loãng.... c. Kỹ năng về sức khỏe sinh sản: * Ví dụ 1: Bài tuyến sinh dục - Nêu những dấu hiệu xuất hiện ở tuổi dậy thì của nam, nữ? Trong những biến đổi đó, biến đổi nào là quan trọng cần lưu ý? * Ví dụ 2: Bài cơ sở khoa học của các biện pháp tránh thai: - Nêu rõ những ảnh hưởng của hiện tượng có thai sớm ngoài ý muốn của tuổi vị thành niên? Phải làm gì để điều đó không xảy ra? Những hậu quả có thể xảy ra khi phải xử lý đối với việc mang thai ngoài ý muốn ở tuổi vị thành niên là gì? Làm thế nào để tránh được? Trang 7
6. Chuyên đề:“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. Thông qua các câu hỏi trên giáo dục các em học sinh biết mình cần phải làm gì khi còn là học sinh: Sống vô tư, hồn nhiên, tập trung vào học tập, không đua đòi, bồng bột, nhất thời hồ đồ để lại hậu quả đáng tiếc xảy ra. d. Tác hại của rượu, thuốc lá, ma túy: - Nêu tác hại của khói thuốc lá? Thông qua bài cấu tạo và chức năng các cơ quan của đường hô hấp — Vệ sinh hô hấp: Giáo viên cho học sinh thấy trong khói thuốc lá có chất Nicotin, nó làm liệt lớp lông rung động lót mặt trong khí quản của đường hô hấp, từ đó bụi, vi khuẩn từ môi trường ngoài có thể xâm nhập vào cơ thế và có thể gầy bệnh về đường hô hấp như: Viêm phổi, lao phổi, ung thư phổi. Thấy rõ tác hại của thuốc lá bản thân các em sẽ không dùng đến đồng thời vận động, tuyên truyền người thân, bạn bè không hút thuốc lá để tránh được bệnh tật. Trong rượu, ma túy đều có chất kích thích và chất gây nghiện, nếu sử dụng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và hệ thần kinh. e. Kỹ năng liên quan đến môi trường sống: * Ví dụ 1: Bài vệ sinh hô hấp; Trồng cây xanh có lợi gì trong việc làm sạch bầu khí quyển xung quanh ta? Từ đó giáo dục học sinh biết trồng và bảo vệ cây xanh. * Ví dụ 2: Vệ sinh da: Để bảo vệ da ta cần phải làm gì? Qua câu hỏi này giáo dục học sinh vệ sinh thân thể: Tắm rửa, thay quần áo; Vệ sinh trường, lớp, nhà ở, môi trường xung quanh, bảo vệ cây xanh. 5.2. Kỹ năng sống liên quan đến kiến thức thực tiễn và thực hành: a. Kỹ năng sơ cứu: * Ví dụ: Thực hành hô hấp nhân tạo: Trước khi hô hấp cho người bị đuối nước, điện giật, ta cần phải làm gì? Trình bày phương pháp hà hơi thổi ngạt, phương pháp ép lồng ngực? Qua đó giáo dục cho học sinh kỹ năng gặp người đuối nước phải xốc nước rồi mới hô hấp. Trường hợp điện giật phải cắt cầu giao điện. Qua từng phương pháp hô hấp học sinh nắm được các kỹ năng hô hấp nhân tạo. Để tăng tính giáo dục giáo viên cho học sinh xem một số hình ảnh về tai nạn chết đuối cho trẻ. b. Kỹ năng xây dựng nhân cách: Ví dụ: Bài vệ sinh hệ thân kinh: Giáo viên cho học sinh hoạt động nhóm để hoàn thành bảng 54.3 SCK Chất kích thích Tên chất Tác hại - Nêu tác hại của rượu, thuốc lá, ma túy? - Nêu những biểu hiện về cử chỉ và hành động của những người nghiện rượu, thuốc lá, ma túy? Trang 8
7. Chuyên đề:“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. - Thông qua đó giáo viên giáo dục học sinh sống có nhân cách: Không bê tha, chửi thề, nói tục, trộm cắp, gây gổ đánh nhau, .... c. Kỹ năng xây dựng thói quen đúng giờ: Ví dụ: Bài phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện: - Em hãy cho ví dụ về một số phản xạ có điều kiện? Nêu sự thành lập và ức chế phản xạ có điều kiện? Điều đó có ý nghĩa gì? - Sau khi học sinh cho ví dụ giáo viên điều chỉnh bổ sung kiến thức từ đó rèn cho các em thói quen: + Đi ngủ đúng giờ, dậy đúng giờ. + Đi học đúng giờ. + Có thời gian biểu học tập. d. Kỹ năng vận dụng kiến thức đã học vào việc giải thích các hiện tượng trong thực tế đời sống, học tập và sản xuất: * Ví dụ 1: Bài thân nhiệt Vì sao khi mùa hè, da người ta hồng hào, còn mùa đông, nhất là khi trời rét, da thường tái hoặc sởn gai ốc? Qua đó các em hiểu được cơ chế tự điều hòa thân nhiệt là trời lạnh da nổi gai ốc để giữ nhiệt, trời nóng mặt đỏ bừng vì thoát nhiệt. * Ví dụ 2: Bài vệ sinh hệ tuần hoàn Tại sao khi bước vào phòng thi tim em đập mạnh? Để hạn chế điều đó em cần phải làm gì? Sau khi giải thích xong, giáo viên giáo dục học sinh phải học bài thật tốt thì khi thi mới đạt kết quả cao. * Ví dụ 3: Bài vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu Tại sao khi mùa lạnh ta thường đi tiểu nhiều? Vì sao ta không nên nhịn tiểu lâu? Qua đó giúp học sinh giải thích được hiện tượng thực tế và giáo dục các em đi tiểu đúng lúc để tránh sỏi thận. 5.3 Kỹ năng liên quan đến tình cảm, tinh thần: Trong cuộc sống ai cũng muốn mình khỏe mạnh, hạnh phúc nhưng không phải ai cũng có được điều đó. Bệnh tật, tai nạn luôn rình rập hoặc do thiếu hiểu biết hay một chút nông nổi đã mắc phải căn bệnh quái ác. Thông qua chương trình sinh học 8 giáo dục các em biết cách bảo vệ mình và quan tâm, giúp đỡ mọi người chẳng may rơi vào các hoàn cảnh ốm đau, bệnh tật hay lầm lỡ. Giáo dục các em không phân biệt đối xử, xa lánh những nạn nhân HIV, AIDS. Hãy gần gũi, thông cảm chia sẽ để nạn nhân này sống có ích trong những ngày còn lại của đời mình. * Ví dụ: Bài Đại dịch AIDS thảm họa của loài người Ta có nên kỳ thị phân biệt đối xử với những người bị nhiễm HIV, AIDS hay không? Vì sao? Sau khi học sinh trả lời, giáo viên điều chỉnh bổ sung và để tăng tính giáo dục giáo viên cho học sinh đọc một lời tâm sự của nạn nhân AIDS. Qua đó giáo dục các em: - Thông cảm với người bị HIV, AIDS - Không phân biệt đối xử với họ - Biết chia sẻ với nạn nhân AIDS Trang 9
8. Chuyên đề:“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ: 1. Kết luận: Để có thể thích ứng với xã hội hiện đại, học sinh cần được trang bị nhiều kĩ năng sống khác nhau, đó cũng là một trong những mục đích quan trọng của quá trình giáo dục, là những khả năng tâm lí xã hội của mỗi cá nhân thể hiện trong hành vi thích nghi tích cực để xử trí một cách hiệu quả trước các đòi hỏi và thử thách của cuộc sống thường ngày. Môn Sinh học cung cấp cho học sinh những phương pháp và cách thức tư duy giúp các em có những hiếu biết, nhận thức ngày càng mở rộng về môi trường sống phức tạp, hình thành kỹ năng hành động trong giải quyết mối quan hệ giữa con người và môi trưởng và có thái độ đúng đắn trước những vấn để của môi trường. Với nội dung và phương pháp đặc trưng, môn Sinh học nói chung và Sinh học 8 nói riêng hoàn toàn có khả năng tham gia có hiệu quả vào nhiệm vụ giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS. Cách vận dụng giáo dục kỹ năng sống của mỗi giáo viên cũng rất khác nhau và cũng không cần dập khuôn máy móc mà ngược lại, chúng ta cần áp dụng một cách linh hoạt, khéo léo trong nhiều môn học cũng như trong nhiều tiết học để cho tiết học vừa sinh động hơn, đạt hiệu quả cao hơn và kỹ năng sống của học sinh ngày càng tốt hơn. 2. Kiến nghị : Để đảm bảo cho việc dạy lồng ghép giáo dục kỹ năng sống đạt hiệu quả cao, tôi xin có một số kiến nghị như sau: * Đối với giáo viên: - Cần nắm được phương pháp đặc trưng, biết lựa chọn phương pháp, kĩ thuật dạy học phù hợp, kết hợp hình thức dạy học hợp lí nhằm phát huy tính chủ động, tính sáng tạo trong học tập và rèn luyện KNS cho HS. - Phải tự học, tự bồi dưỡng, tham khảo những tài liệu, học tập ở các đồng nghiệp để không ngừng nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ và nhiệm vụ của bản thân. * Đối với trường: - Cần quan tâm hơn nữa đến việc đầu tư các phương tiện, trang thiết bị dạy học, tư liệu tuyên truyền giáo dục kỹ năng sống. - Để tích hợp giáo dục kỹ năng sống có hiệu quả, toàn diện cần có sự chỉ đạo của Ban giám hiệu cho các thầy cô giáo thực hiện đồng bộ ở hầu hất các bộ môn. - Tất cả giáo viên đều phải giáo dục các em chứ không phải là nhiệm vụ của riêng ai - Cần tổ chức đa dạng hóa các loại hình Câu lạc bộ như Câu lạc bộ bộ môn (Văn, Toán, Lịch sử, Địa lí, Sinh học ),Câu lạc bộ rèn KNS, Câu lạc bộ tình bạn, Câu lạc bộ thể thao Trang 10
9. Chuyên đề:“ Lồng ghép có hiệu quả Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua dạy học bộ môn Sinh học 8 tại trường TH-THCS Hoàng Hoa Thám”. * Đối với PGD: Tổ chức một số buổi hội thảo về tiết dạy lồng ghép giáo dục và rèn KNS cho HS để GV giao lưu, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp. * Đối với phụ huynh: - Cần quan tâm, chú trọng đến việc học tập của các em nhiều hơn; - Chú ý đến các biểu hiện thay đổi hằng ngày của con em mình để điều chỉnh, giúp đỡ các em kịp thời. - Thường xuyên trao đổi, nói chuyện với các em về cuộc sống hằng ngày. => Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân đã tích lũy được trong quá trình giảng dạy của mình, những nội dung đã trình bày ở trên không tránh khỏi những sai sót, rất mong sự đóng góp của Hội đồng sư phạm nhà trường, các đồng nghiệp góp ý, bổ sung để chuyên đề được hoàn thiện hơn. Trân trọng cám ơn! Trang 11