Kế hoạch bài dạy STEM môn KHTN Lớp 9 - Chủ đề: Lên men cơm rượu - Huỳnh Văn Tê

Nội dung tài liệu: Kế hoạch bài dạy STEM môn KHTN Lớp 9 - Chủ đề: Lên men cơm rượu - Huỳnh Văn Tê

1. sẽ thực hiện dự án “Làm cơm rượu” từ cơm với tiêu chí cụ thể. nếp và men rượu. Sản phẩm cơm rượu cần đạt được các yêu cầu như sau: Yêu cầu đối với sản phẩm cơm rượu: ✓ Cơm rượu có mùi thơm ✓ Vị ngọt vừa ✓ Ít chua ✓ Vị nồng nhẹ ✓ Khối lượng khoảng 100-200 gam - GV cho HS tự chia nhóm. - HS chia nhóm theo yêu cầu của công việc được giao. HĐ 2 - GV nêu câu hỏi gợi ý và phát phụ lục: Bước 2. HS nghiên cứu kiến thức nền Phụ lục 1. 1) Thế nào là lên men rượu? Tìm hiểu về lên men rượu, quá trình lên 2) Hãy trình bày quá trình lên men rượu khi men rượu và các phản ứng hóa học trong ủ cơm nếp? quá trình lên men rượu. 3) Hãy trình bày các phản ứng hóa học Phụ lục 2. Mẫu thiết kế cơm rượu lên men trong quá trình lên men? Bước 3. HS đề xuất giải pháp thiết kế đáp ứng các tiêu chí HS lựa chọn nguyên vật liệu, dụng cụ. HĐ 3 - GV nêu câu hỏi gợi ý, quan sát, hướng dẫn Bước 4. Mỗi HS trình bày, nhóm thảo khi cần. luận và lựa chọn phương án thiết kế tốt nhất của nhóm 1. Trình bày được cấu tạo và tính chất vật lý của glucozơ, saccarozơ, tinh bột và xenlulozơ. 2. Giải thích được tính chất hóa học của glucozơ, saccarozơ, tinh bột và xenlulozơ. 3. Nắm được các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình lên men rượu. 4. Lựa chọn được các kiến thức liên quan để
2. thực hiện được nhiệm vụ làm cơm rượu. Nhóm thảo luận đánh giá và lựa chọn sản phẩm tốt nhất, phù hợp với các tiêu chí do GV đưa ra. HĐ 4 - GV nêu câu hỏi gợi ý, quan sát, hướng dẫn Bước 5. Chế tạo khi cần và phát phụ lục: Mỗi nhóm làm sản phẩm cơm rượu quy Phụ lục 3. HS ghi chép quá trình thử trình thiết kế đã được lựa chọn. nghiệm: Phiếu thử nghiệm Bước 6. Thử nghiệm Mỗi nhóm thử nghiệm và đánh giá trong quá trình hoàn thành sản phẩm(theo gợi ý của Phụ lục 3) Quan sát quá trình lên men rượu HĐ 5 Bước 7. Chia sẻ, thảo luận, đánh giá GV hướng dẫn, tổ chức và phát phiếu đánh Mỗi nhóm trình bày quá trình lựa chọn giá. nguyên, vật liệu, dụng cụ, chế tạo, thử GV có thể tổ chức đánh giá các sản phẩm nghiệm làm cơm rượu. của các nhóm dưới hình thức một hội thi với Trưng bày thành phẩm cơm rượu đã lên các tiêu chí chấm điểm là tiêu chí đã đề ra ở men, tranh vẽ quy trình lên men cơm rượu bước 1. mà nhóm quan sát và vẽ được theo phân công.` Các nhóm khác thảo luận, đánh giá. Bước 8. Điều chỉnh, hoàn thiện sản phẩm Các nhóm điều chỉnh, hoàn thiện sản phẩm cơm rượu của nhóm theo góp ý của các nhóm bạn.
3. 4. Gợi ý sản phẩm a. Gợi ý một số bước thực hiện - Chuẩn bị 8g men rượu, - 500g gạo nếp - Bình thủy tinh - Nấu cơm nếp, để nguội bớt - Giã nhỏ men - Trộn men với gạo nếp - Cho hỗn hợp nếp + men vào hũ - Đậy kín nắp - Ủ trong 2 ngày, điều kiện thoáng mát - Cảm quan và thu nhận thành phẩm
4. b. Giới thiệu một số sản phẩm khác Cơm rượu Cơm rượu nếp cẩm gạo lứt Cơm rượu nếp Cơm rượu cẩm sữa chua Miền tây
5. PHỤ LỤC 1. PHIẾU THU THẬP THÔNG TIN (được xây dựng từ kiến thức ở mục 1a.) (Dành cho cá nhân và nhóm sau khi thống nhất) - Tên nhóm: . Tên học sinh: .. - Nội dung: . Các mức độ đánh giá: 8-10 loại tốt; 6-<8 loại khá. 5-<6 loại trung bình. Dưới 5: loại yếu. Nội dung tìm hiểu Trả lời 1) Thế nào là lên men rượu? 2) Hãy trình bày quá trình lên men rượu khi ủ cơm nếp? 3) Hãy trình bày các phản ứng hóa học trong quá trình lên men? PHỤ LỤC 2. MẪU THIẾT KẾ CƠM RƯỢU LÊN MEN (Dành cho cá nhân) Tên HS: . Nhóm: .. Các mức độ đánh giá: 8-10 loại tốt; 6-<8 loại khá. 5-<6 loại trung bình. Dưới 5: loại yếu. Quy trình chế tạo, Dụng cụ Nguyên vật liệu thành phẩm A. B. C. Quy trình chế biến cơm rượu
6. PHỤ LỤC 3. PHIẾU THỬ NGHIỆM (Dành cho các nhóm ghi chép) - Tên nhóm: .. - Nội dung: .. Các mức độ đánh giá: 8-10 loại tốt; 6-<8 loại khá. 5-<6 loại trung bình. Dưới 5: loại yếu. Mức độ chuyển Lần thử Quan sát cơm Nhiệt độ ủ Thời gian ủ hóa tinh bột nghiệm rượu lên men thành rượu 1 2 3 PHỤ LỤC 4. TRÌNH BÀY, ĐÁNH GIÁ (Dành cho các nhóm tự đánh giá, đánh giá chéo kết hợp GV đánh giá) Các mức độ đánh giá: 8-10 loại tốt; 6-<8 loại khá. 5-<6 loại trung bình. Dưới 5: loại yếu. Nội dung Tự đánh giá Nhóm x đánh GV đánh giá TB cộng giá chéo Phẩm chất (nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm) Năng lực (tự chủ, giao tiếp, hợp tác, sáng tạo, giải quyết vấn đề ) Sản phẩm Thỏa các tiêu chí, có tính thẩm mỹ cao Điểm Trung bình của mỗi nhóm là tổng điểm có được từ 4 Phụ lục chia cho 4.
7. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM THAM KHẢO 1) Thế nào là lên men rượu? Lên men là quá trình làm tăng sinh khối lượng của các vi sinh vật được nuôi hoặc cấy trực tiếp vào thực phẩm hoặc để tạo thức uống. Quá trình này sẽ thúc đẩy việc trao đổi chất bên trong một sản phẩm, cũng như để chuyển hóa đường thành các sản phẩm như rượu lên men, axit hoặc khí của vi khuẩn hoặc nấm men. 2) Hãy trình bày quá trình lên men rượu khi ủ cơm nếp? Bước 1: Nấu nếp chín Khi đã chọn được loại nếp ngon để nấu rượu chúng ta cho gạo vào ngâm nước lạnh khoảng 4-6h sau đó cho vào nồi đồ như đồ xôi. Khi xôi chín bới ra, trải đều xôi ra mặt nong. Tránh để xôi chín dồn cục vì như thế khi rắc men sẽ không được đều. Sau khi trải xong, đợi vài phút cho tới khi sờ tay thấy xôi còn ấm ấm là tiến hành rắc men. Khi chọn men làm rượu nếp các bạn nên chọn loại men gạo được làm thủ công từ bột gạo. Với nhiều vị thuốc bắc, giúp men thơm hơn và rượu cũng tốt hơn cho sức khoẻ. Tỉ lệ men và nếp cũng là một trong những bí quyết của nhà sản xuất. Men quá ít, rượu nếp không được thơm nồng, ảnh hưởng đến mùi vị. Còn nếu men quá nhiều cũng aảh hưởng rất lớn đến chất lượng rượu. Liều lượng men thường là 1 lạng men : 10kg gạo nếp. Sau khi cân đủ lượng men các bạn cho vào cối giã hoặc máy xay men thành bột thật mịn. Bước 2: Chuẩn bị men. Trong món cơm rượu không thể thiếu men. Men chính là chất xúc tác giúp cơm có thể dậy men để tạo ra mùi thơm và vị ngọt cho cơm. Bước 3: Rắc men Cơm còn quá nóng sẽ làm men bị chết. Còn nếu rắc khi cơm quá nguội thì men cũng không ăn được cơm, sẽ làm hỏng cơm. Điều kiện tốt nhất là cơm còn ấm khoảng 30 – 40%. Men được chia thành 2 phần. Một phần rắc đều mặt trước đảm bảo men phủ kín bề mặt cơm. Sau đó lật mặt dưới lên rắc nốt nửa men còn lại. Người ta thường ít dùng cách trộn men, vì xôi rất dính nên men trộn sẽ không được đều. Bước 4: Ủ rượu nếp Sau khi rắc men xong, cơm được cho vào chum ủ, đậy kín. Sau 3-4 ngày hũ cơm rượu sẽ tự dậy nước và mùi thơm rượu Khi ủ cơm phải đảm bảo giữ ấm cho hũ cơm vào mùa đông. Tùy thời tiết, trời càng
8. nóng cơm rượu càng mau được. Cơm rượu sẽ đạt đến nồng độ rượu cao nhất trong một ngày nhất định vào khoảng ngày thứ năm hay thứ sáu, tùy chất lượng men. 3) Hãy trình bày các phản ứng hóa học trong quá trình lên men?